نخ پنبه به خاطر ویژگی عدم تغیر شکل یافتگی و مقاومت از پشم بهتر است و در بافت قالی به عنوان چله و ساختار پایه‌ای مناسب است. تار و پودهایی که از جنس پنبه هستند از یک طرف ساختار مقاوم‌تری را ایجاد می‌کنند و از طرف دیگر می‌توان بافتی منظم و پیوسته را ایجاد کرد، چون وزن نهایی کار را بهتر تحمل می‌کنند بدون این که افتادگی یا جاافتادگی بر روی آن‌ها دیده شود که در مقایسه با قالی‌های پشمی امتیاز نخ پنبه محسوب می‌شود. نخ پنبه که به صورت رشته‌های نازکی از دانه‌های آیبیس کوس گسی پیوم Hybsiscus gossy pium به وجود می‌آیدف در بافته‌های خانوادگی با کارگاه‌های کوچک استفاده نمی‌شود، زیرا الیافی بسیار کوتاه و زبر دارد که برش زدن و ریسیدن آن از پشم دشوارتر است؛ در گذشته از نخ پنبه در قالی‌های خاص و گران‌قیمت استفاده می‌شد. از قرن نوزدهم استفاده از روش‌های ریسندگی با دستگاه عمومیت پیدا کرد، به ویچه در میان کسانی که به بازارهای شهری دسترسی داشتند که در آن بازارها نخ‌پنبه به وفور یافت می‌شد. در ابتدا نخ‌پنبه وارد می‌شد. به ویژه از هند به خاطر عملکرد شرکت‌های تجاری که از سال 1860 فعال بودند و بعدها از سال 1890 نخ‌پنبه ریسیده شده با دستگاه در چین به فراوانی تولید شد. به ویژه در کارگاه‌های جدید تأسیس شده در شانگهای و بعد از چند دهه این کارگاه‌های ریسندگی با دستگاه در سرتاسر شرق گسترده شدند و شیوه‌ی ریسندگی سنتی به طور کامل کنار گذاشته شد.
بیشتر نخ‌پنبه‌ی استفاده شده در شرق در هند تولید می‌شود. هرودوت (106، III) شرح می‌دهد که هندی‌ها، بافته‌هایی به دست آمده از آریون اپو سیلو (erion apo xyiu) یعنی پشم درختی را می‌پوشند؛ کاشت پنبه از هند به کشورهای همجوارش نیز راه یافت و در چین، جنوب شرقی آسیا و همچنین ایران رواج پیدا کرد و مارکوپولو از آن در نوشته‌های خود در سفرنامه نام برده است. نخ‌پنبه‌ی ریسیده شده با دست به صورت یک رشته‌ی کم قطر مقاوم، زبر و تیره است که از کمتر از پنج رشته‌ی اولیه‌ی به هم پیچیده تشکیل شده است. الیافی که در طبیعت به صورت گلوله‌ای هستند که دانه پنبه را دربرمی‌گیرد، یعنی به صورت رشته‌هیا تک یاخته‌ای بوده که از طویل شدن سلول‌های گیاهی به وجود آمده‌اند. این الیاف در زیر میکروسکوپ به صورت رشته‌های ظریف به شکل روبان‌های توخالی هستند.
در ریسندگی با دستگاه کمتر از ده رشته‌ی اولیه پیچیده می‌شوند. بنابراین آنالیز دقیق ترکیبات الیاف پنبه‌ای بسیار ساده است و شناسایی این مسأله که آیا فرآیند ریسندگی دستی یا با دستگاه بر روی الیاف انجام شده است و نیز در اغلب موارد اطلاعاتی راجع به زمان بافت قالی نیز ارائه می‌کند. اگر برای چله‌ی قالی از نخ پنبه استفاده شود به ندرت ممکن است از همان در بافت نیز استفاده شود که این موضوع هم به خاطر تیرگی طبیعی و هم به این علت است که درخشش پشم ترجیح داده می‌شود و هم به این علت که نخ‌پنبه کش‌سانی کم‌تری از پشم دارد. از طرف دیگر برای رنگ کردن آن فرآیندهای مختلف و پیچیده‌تری باید صورت گیرد، برخلاف پشم و رنگ‌رزی آن به شیوه‌ی سنتی دشوار است.
قالیشویی توحید قالیشویی در ستارخان
ارائه دهنده خدمات قالیشویی و رفوگری فرش در تهران
معمولاً برای پرز از نخ پنبه استفاده می‌شود. به ویژه زمانی که در بخش‌هایی نیاز به رنگ سفید باشد؛ بنابراین از آن در رنگ طبیعی خود استفاده می‌کنند که بسیار براق‌تر و روشن‌تر از پشم است. معمولاً استفاده از نخ پنبه در قالی‌های ترکمنستان و هند بسیار رایج است. اخیراً در بافت برخی قالی‌های ترک از نوع تجاری، از نوعی نخ پنبه استفاده می‌شود؛ این الیاف نخ پنبه تحت تأثیر مواد شیمیایی قرار گرف…
مطالب مرتبط :